De draaglijke zwaarte van de Bezige Bij

Kijk nou, in mijn tijd, eind jaren tachtig van de vorige eeuw, was dat toch wel even anders, verzuchtte de 47-jarige ex-vertegenwoordiger. Drie keer per jaar togen wij vanuit Antwerpen naar de Van Miereveldstraat 1 te Amsterdam om er de aanbiedingsvergadering van de meest legendarische uitgeverij van Nederland, te weten: De Bezige Bij, bij te wonen.

De toenmalige uitgeefdirecteur Dolf Hamming en zijn apostelen, de redacteuren van de uitgeverij, gaven tekst en uitleg bij hun uitgavenbeleid. De bedoeling was dat wij, de vertegenwoordiging van De Bezige Bij in Vlaanderen, op basis van die tekst en die uitleg de boeken van De Bezige Bij zo goed mogelijk zouden slijten bij de boekhandel in Vlaanderen.
Het aanbieden van de nieuwe, nog niet verschenen titels van de uitgeverij was een zaak van groot belang. Immers, op basis van de aantallen exemplaren per titel die wij aan de boekhandel in vooraanbieding hadden weten te slijten zou de oplage van die titels bepaald worden.

Voor elke aanbiedingsvergadering die ik destijds bij de Bezige Bij bijwoonde, gold dit:

We kwamen met broodjes en beleg uit Antwerpen, want de redactie van de Bij was dol op dat goede Vlaamse brood van ons.

En we gingen naar huis met een mooie aanbiedingsfolder van de uitgeverij die we in grote aantallen uitdeelden aan de boekhandel.

En wat is er intussen dan veranderd sinds ik eind jaren tachtig de Vlaamse vertegenwoordiger van de Bezige Bij was? Zo ongelofelijk veel dat het niet allemaal op te sommen valt. Maar dit onder meer valt op: dat De Bezige Bij onder het bewind van de voortvarende en zeer getalenteerde Robbert Ammerlaan van een zieltogend bedrijf dat dreef op de kurken Van Kooten en Mulisch uitgegroeid is tot een mastodont van een uitgeverij. De Bezige Bij zoemt als nooit tevoren.

Ook dit is veranderd: de aanbiedingsfolder van De Bezige Bij is niet langer 1 aanbiedingsfolder.

Vandaag ontving ik de aanbiedingen van De Bezige Bij verpakt in een stevige witte kartonnen doos, goed voor een gewicht van circa 1.280 gram. Niet langer één foldertje dus. Wel integendeel! De doos die ik vandaag ontving, bevat volgende aanbiedingsfolders:

1. De Bezige Bij Nederlandse literatuur (zie afbeelding) - 26 titels, waarvan 13 herdrukken.
2. De Bezige Bij Vertaalde literatuur, 11 titels.
3. De Bezige Bij Non-fictie, 9 titels.
4. De Bij, 12 titels mid-price herdrukken.
5. De Bezige Bij Cargo, deel 1, 8 titels waarvan 3 herdrukken.
6. De Bezige Bij Cargo, deel 2, 6 titels
7. Cargo, deel 3, een flyer over de titel 'Partnerruil'.
8. Zoem, luisterboeken, 6 nieuwe titels.
9. Oog & Blik, De Bezige Bij, 10 titels, waarvan 1 herdruk.
10. Thomas Rap, 11 titels, waarvan 1 herdruk.

Tsjechov compleet, Vasalis herdrukt

In de najaarsaanbieding van Uitgeverij Van Oorschot worden ook de delen 3 en 4 van het Verzameld Werk van Karel van het Reve aangekondigd, maar mijn belangstelling gaat toch veeleer uit naar de aankondiging van de voltooiing van de Verzamelde Verhalen 1895 - 1903, deel 5 van Anton Tsjechov.

Het gaat om een nieuwe vertaling die verschijnt in de vermaarde Russische Bibliotheek.

De uitgever meldt:

'Binnenkort (dat is eind januari 2010, LvP) verschijnt in onze Russische Bibliotheek het laatste deel van de verzamelde verhalen van Tsjechov (1860 - 1904) in de meesterlijke nieuwe vertaling van Tom Eekman, Aai Prins en Anne Stoffel. Daarmee is dit 3000 pagina's tellende project voltooid.
De verhalen zijn afgedrukt in hun volgorde van ontstaan. Wie zou menen dat de eerste vier delen moeten beschouwd worden als een aanloop naar het absolute meesterschap dat Tsjechov in de laatste jaren van zijn leven bereikte, vergist zich.
Hoogstens kan men betreuren dat hij al op 44-jarige leeftijd stierf zodat er op dit vijfde deel, met daarin zijn meest beroemde verhalen zoals Drie jaren, Ariadna, Kruisbessen, De dame met het hondje, In het ravijn en De bisschop, niet nog méér delen kunnen volgen!'

'Tsjechovs verhalen zijn niet zomaar goed, ze zijn verpletterend goed.' - Joost Zwagerman


De eerste druk van deze nieuwe vertaling wordt gebonden uitgevoerd met stofomslag en kost € 34,- tot 3 maanden na verschijning. Daarna € 39,-.

Verder kondigt Van Oorschot veel interessante herdrukken aan, zoals de vier bundels van M. Vasalis, die in oktober 2009 uitgegeven worden.

- Van Parken en woestijnen verschijnt de achtendertigste druk.
- Van De vogel Phoenix verschijnt de tweeëntwintigste druk.
- Van Vergezichten en gezichten verschijnt de zesentwintigste druk.
- Van De oude kustlijn verschijnt de negende druk.

Het leven van Gerard Reve

Ook altijd een blij moment: het moment waarop de aanbiedingsfolder van Uitgeverij Van Oorschot op het vloermatje valt. In de najaarsaanbieding 2009, waarvan hieronder een afbeelding van de cover, staat een aantal beloftevolle titels.

Van Nop Maas verschijnt de biografie van Gerard Reve in drie delen:

- Gerard Reve - Kroniek van een schuldig leven. Deel 1: De vroege jaren (1923 - 1962). De eerste druk, 'echt' gebonden met stofomslag verschijnt op vrijdag 30 oktober 2009. De tweede druk, een luxe paperback met flappen, verschijnt gelijktijdig met de eerste druk.

- Gerard Reve - Kroniek van een schuldig leven. Deel 2: De 'rampjaren'(1963 - 1975). De eerste druk, gebonden, en de tweede druk, ingenaaid, verschijnen gelijktijdig in maart 2010.

- Gerard Reve - Kroniek van een schuldig leven. Deel 3: De late jaren (1976 - 2006). De eerste druk, gebonden, en de tweede druk, ingenaaid, verschijnt in oktober 2010.

Anekdote: eind jaren tachtig van vorige eeuw werkte ik voor De Bezige Bij als vertegenwoordiger van de uitgeverij in Vlaanderen. Tijdens één van de vergaderingen in het imposante kantoor van de Bij aan de Van Miereveldstraat 1 te Amsterdam wist één van de redacteuren van de Bij mij te vertellen dat van de legendarische debuutroman van Reve, De Avonden, helemaal niet zo erg veel exemplaren verkocht waren als iedereen altijd maar dacht. De redacteur in kwestie wist mij te vertellen dat de teller eind jaren tachtig op net iets meer dan 100.000 exemplaren uitkwam. Dat zal nu, ruim twintig jaar later, wel veel meer zijn. Maar die net iets meer dan 100.000 verkochte exemplaren van De Avonden kwam toch als een verrassing uit de lucht vallen.

Dat het eerste deel van de driedelige biografie van Reve precies op 30 oktober van dit jaar verschijnt is overigens geen toeval. Het zal dan precies 60 jaar geleden zijn dat zijn debuutroman verscheen.

Volgens de uitgever heeft Nop Maas nauw kunnen samenwerken met Joop Schafthuizen, de laatste levensgezel van Reve. Maas zou, nog steeds volgens de uitgever, inzage gekregen hebben in het privé-archief van de schrijver en zou daardoor ruimschoots kunnen citeren uit 'vele, tot dusver onbekende, originele Reve-teksten'.

Nop Maas editeerde de brievenboeken van Gerard Reve en bezorgde bovendien diens Verzameld Werk.

goed nieuws voor dreuzels en andere Potters

Het vijfde boek in de Harry Pottersage werd in Nederlandse vertaling uitgebracht in een oplage die alle voorgaande records verpulverde. De Bezige Bij bracht in november 1979 'De Doodshoofdvlinder' van Jan Wolkers nog uit in een eerste oplage van 100.000 exemplaren. Dat leek toen heel erg veel. Sterker nog: het was gewoon te veel. Wolkers was toen al over zijn populaire hoogtepunt heen als romancier. Die eerste druk is jarenlang op de planken blijven liggen.

Welnu, het vijfde boek in de Harry Potterreeks kwam uit in een oplage van 1 miljoen stuks paperback gelijktijdig met 60-duizend stuks gebonden.

Voor de liefhebbers is er goed nieuws. In november van dit jaar verschijnt bij de vaste Nederlandse uitgever van de tovenaarsleerling, Uitgeverij De Harmonie, twe nieuwe delen van telkens circa 128 pagina's, gebonden in een harde kaft.
Hoe groot de oplage is van deze twee nieuwe titels is in het geheel niet duidelijk.

Het gaat om:

J.K. Rowling - Zwerkbal Door de Eeuwen Heen.

&

J.K. Rowling - Fabeldieren en Waar Ze Te Vinden.


Beide boeken verschijnen in een vertaling van Wiebe - wie anders? - Buddingh', die alle Harry Potterboeken tot nu toe vertaalde. Voor de echte dreuzels voegen we er nog dit aan toe: het gaat om de schoolboeken van Harry Potter die voor het eerst voor dreuzels en tovenaars in boekvorm verschijnen.

De onderstaande afbeelding komt uit de najaarsaanbieding van Uitgeverij De Harmonie.

De heilige schrift volgens Robert Crumb

Thuis op de planken hebben we een zeldzame editie staan van Robert Crumb's 'Sketchbook November '83 to April '87'. We koesteren het boek. Crumb is een grillig cartoonist. Hij is één van de belangrijkste pioniers van de Amerikaanse underground strip.

Crumb is vooral bekend geworden als de geestelijke vader van Fritz the Cat. Op basis van welk figuurtje ooit een animatiefilm werd gemaakt, de enige volgens Wikipedia die X-Rated was, met andere woorden: uitsluitend bestemd voor volwassen kijkers.

Uitgeverij Vrijdag in Vlaanderen en Uitgeverij De Harmonie in Nederland hebben gezamenlijk de hand weten te leggen op de vertaalrechten van 'The Book of Genesis'. Het gaat om de eigen interpretatie van het eerste boek van de Bijbel door Robert Crumb.

Door Time Magazine gevraagd hoe God er moest uitzien, bekende Crumb dat hij aanvankelijk geen idee had. 'Eerst dacht ik aan een licht in de hemel waaruit tekstballonnen tevoorschijn kwamen. Maar toen maakte een droom me duidelijk hoe hij er precies uitzag. Hij had een lange witte baard, een zeer mannelijk gezicht en hij leek als twee druppels water op mijn vader.'

Geweldig is het vooruitzicht dat 'Het boek van Genesis' in een Nederlandse vertaling verschijnt. De uitgeverijen De Harmonie en Vrijdag kondigen die vertaling aan voor oktober 2009. Helemaal prachtig is dat de vertaling van de hand van Nicolaas Matsier is. Matsier vertaalde eerder Lewis Caroll's 'De avonturen van Alice in Wonderland & Achter de spiegel'; voor welke vertalingen hij zeer geprezen is. Maar dat Matsier Crumb vertaalt is ook om die reden interessant: in 2003 publiceerde Matsier bij uitgeverij De Bezige Bij 'De bijbel volgens Nicolaas Matsier'.

Als klap op de vuurpijl delen we u mede dat Joost Swarte garant staat voor de vormgeving van Crumb's Genesis.

De onderstaande afbeelding komt uit de najaarsaanbieding van uitgeverij Vrijdag.

De najaarsverrassing van Maarten Muntinga - Een nieuwe kinderboekenreeks

Verrassend is dat Uitgeverij Maarten Muntinga dit najaar een kinderboekenreeks start. De uitgeverij werd meer dan 25 jaar geleden een groot succes dankzij de uitgave van de Rainbow Pocketboeken. De allereerste titel van Nancy Friday 'Mijn moeder en ik' was van meet af aan een bestseller. Sindsdien verschenen meer dan 500 titels en verkocht Maarten Muntinga ruim 1 miljoen boeken.

Eind jaren tachtig waagde Maarten Muntinga zich aan een eerste 'worp' jeugdboeken in pocketvorm. Het werd geen succes. Het bleef bij vier titels die nauwelijks verkochten. Waarom Muntinga het nu opnieuw probeert? Wij hebben er het raden naar. Hoe dan ook, Muntinga begint voorzichtig met 3 titels.

Guus Kuijer - Voor altijd samen, amen.
Joke van Leeuwen - Het verhaal van Bobbel die in een bakfiets woonde en rijk wilde worden.
Toon Tellegen - Bijna iedereen kon omvallen.

De boeken verschijnen in een harde kaft. Ze worden uitgegeven in samenwerking met Uitgeverij Querido, die zelf ooit een pocketreeks voor zijn succesvolle kinder- en jeugdboeken exploiteerde. Het is de bedoeling dat in deze reeks 'jeugdklassiekers, prijswinnaars en beloftevole jeugdliteratuur' voor de leeftijd vanaf 10 jaar zullen verschijnen. In eerste instantie zullen tussen de zes en acht titels per jaar verschijnen. Maar dat kan meer worden, afhankelijk van het eventuele succes. En wij denken: dat kan ook minder worden, afhankelijk van het eventuele uitblijven van enig succes. Hoe dan ook, de boeken zullen tussen € 6,95 en € 8,95 kosten. Veel te duur, als je het ons vraagt voor een pocketboek. Bedenk dat Maarten Muntinga ooit de integrale Canto General van Pablo Neruda uitgegeven heeft - dik 640 pagina's - voor de prijs van f 10,- oftewel omgerekend € 4,50.

de dichter leest voor

Hierna volgen in willekeurige volgorde de eerste vier literaire cd's die ooit in het Nederlandse taalgebied uitgegeven zijn, vermoedelijk in 1987. Bij mijn weten zijn ze niet meer verkrijgbaar. Ik vermoed dat verzamelaars ze als collector's items beschouwen.

Overigens was het wel zo aardig van Remco Campert om mijn exemplaar van zijn cd te signeren. Echter, hij deed dat op een bijeenkomst van Behoud de Begeerte en meende op dat moment dat hij de cd in kwestie signeerde voor organisator Luc Coorevits.

Ik meende mij echter te herinneren dat Campert, die ik destijds vaak tegen het lijf liep, ook wel eens willens en wetens echt iets voor mijzelf signeerde. En dat blijkt te kloppen. Eerst krijg je de titelpagina te zien uit Gouden Dagen.

Campert signeerde mijn exemplaar van zijn toen meest recente roman tijdens de perspresentatie in de Gentse boekhandel Walry op 10 oktober 1990. Toen al was bekend dat ik op het einde van dat jaar afscheid zou nemen als vertegenwoordiger. Dat deed mij pijn aan het hart. Campert wist dat.

Vandaar: 'Voor Luc / Scheiden doet lijden / met vriendschap / Remco Campert / 10-11-1990.'

Bitterzoet

Ook van Nooteboom is poëzie uitgebracht op audio-cd. De gedichten op de cd Coos Neetebeem loost veer uit zijn poëzie zijn gebundeld in een verzamelbundel, genaamd Bitterzoet - Honderd gedichten van vroeger en zeventien nieuwe. Daarvan verscheen bij De Arbeiderspers in november 2000 de eerste druk. De tweede druk, die ik in mijn bezit heb, verscheen in mei 2004. Mij is niet duidelijk of de toevoeging en zeventien nieuwe enkel geldt voor de herdruk van 2004 of ook al in de editie van 2000 voorkwam.

Wat mij intussen wel duidelijk is, is dat Nooteboom op de cd gedichten voorleest die niet in de anthologie in boekvorm voorkomen. Dat geldt met name voor een ode aan Remco Campert en de verzen die hij opdroeg aan Shelley, Borges en Wallace Stevens. De vier genoemde gedichten verschenen in bibliofiele edities. Campert in Heen en weer, de andere drie in Ontmoetingen. Het is overigens een verrukking om Nooteboom deze gedichten te horen lezen en zingen.

De Foardrachten

De verzamelaar weet het. Boeken verdwijnen. Maar ook literaire cd's zijn gedoemd om uiteindelijk te verdwijnen. Dat geldt wellicht ook voor de Foardrachten van de Friese dichter Tsjêbbe Hettinga. Zijn Frjemde Kusten werden vertaald door Benno Barnard en verschenen als dusdanig bij Uitgeverij Atlas in 1995. Tot mijn verbijstering vind ik de bundel niet terug in mijn bibliotheek. Slechts de cd zelf heb ik uit de kast weten te plukken. Die cd vermeldt overigens niet dat deze Friese gedichten door Benno Barnard in het Nederlands zijn vertaald, noch in welk jaar een en ander verschenen is.

Dat de dichter door zijn voordracht allure, betekenis en reflectie toevoegt mag bekend zijn. Niet dat het alle dichters gegeven is. Hettinga is verrukkelijk om naar te luisteren, ook al begrijp je lang niet alles van wat hij in zijn lyrisch, episch Fries vertelt.

Komrij, waar bestu bleven

Eén van de mooiste luisterboeken is ingesproken door Gerrit Komrij. Zijn cd verscheen in 1996 bij de verschijning van de vierde druk van zijn monumentale bloemlezing De Nederlandse poëzie van de twaalfde tot en met de zestiende eeuw in duizend en enige bladzijden, De Nederlandse poëzie van de Nederlandse poëzie van de zeventiende en achttiende eeuw in duizend en enige gedichten, De Nederlandse poëzie van de negentiende en twintigste eeuw in duizend en enige gedichten. Let wel: deel één bevat poëzie uit de desbetreffende periode in duizend en enige bladzijden. De andere delen bevatten poëzie uit hun respectieve periodes in duizend en enige gedichten.

Jammer is dat Komrij van zichzelf geen enkel gedicht opgenomen heeft op de cd. In de anthologie van de negentiende en twintigste eeuw heeft de bloemlezer toch nog 1 gedicht van zichzelf opgenomen.

In den beginne was het woord en dat woord werd gesproken

Eén van de hoogtepunten uit de najaarsaanbieding van luisterboekenuitgever Rubinstein is de uitgave van Jan Wolkers leest Jan Wolkers. De afbeelding hierboven is niet de cover van het nieuwe luisterboek van Jan Wolkers. Hierboven staat een afbeelding van de hoes van een cd die Hans Kusters vermoedelijk uitgaf in 1987. De opnames ervan dateren in elk geval van 19 mei 1987. Ze vonden plaats in de ACE studio te Aartselaar (België).

De oorspronkelijke cd bevat de door Jan Wolkers voorgelezen verhalen Het Tillenbeest (uit Serpentina's Petticoat), Ezau's Handen (uit Terug naar Oegstgeest), De vleugels van Hermes (uit Turks Fruit) en tot slot Zeven Sonnetten (waarvan een aantal verschenen is in NRC Handelsblad).

Op de nieuwe uitgave van uitgeverij Rubinstein komen exact dezelfde voordrachten van Jan Wolkers voor, zij het Rubinstein in zijn najaarsaanbieding 8 in plaats van 7 noemt. Hij noemt de sonnetten Speurtocht, Zeeaas, Sneeuwval, Hermes, Psychopompus, November, Hera en Fall.

In diezelfde studio in Aartselaar namen in hetzelfde jaar 1987 ook Hugo Claus, Herman De Coninck en Remco Campert vergelijkbare cd's op. Voor zover ik mij kan herinneren is geen van al die cd's een succes geweest.

En toen waren de files ineens lang genoeg

In 2004 borstelde ik een vriendelijk portret van Uitgeverij Rubinstein voor het blad InCT. Rubinstein is een beetje een vreemde eend in uitgeverslandschap in zoverre dat de uitgeverij zich in hoofdzaak, doch niet uitsluitend ontfermt over het zogenaamde Luisterboek.

De kop boven mijn stuk over Uitgeverij Rubinstein luidde: ‘En eindelijk waren de files lang genoeg’.

Het luisterboek, een fenomeen dat al meerdere decennia furore maakt in de VS, wilde tot voor kort niet van de grond komen bij ons. Intussen is dat heel anders. Naast uitgeverij Rubinstein heeft ook de Bezige Bij een eigen luisterfonds. Ook begeeft De Harmonie zich incidenteel op dat terrein.

Belangrijk is dat de boekhandel het genre eindelijk au sérieux genomen heeft.

In 2006 richtte Dirkjan van Ittersum zelfs een organisatie op die zich uitsluitend richt op de verkoop van luisterboeken. Luisterrijk is naar eigen zeggen de eerste en wellicht ook enige downloadshop voor luisterboeken. De site is rijk geoutilleerd. Er worden luisterboeken aangeboden van 66 verschillende uitgevers.

Uniek aan Luisterrijk is dat de site geen cd's verkopen, maar digitale bestanden in mp3-formaat. Daardoor is het aanbod gemiddeld gesproken, nog steeds volgens Luisterrijk zelf, 20 procent goedkoper dan wanneer je hetzelfde luisterboek zou kopen in de reguliere boekhandel.

Je krijgt er bij Luisterrijk dan ook geen mooie jewel case met hoesje bij. Luisterrijk verkoopt MP3-bestanden die geschikt zijn voor zowel Mac, als Windows, als Linux. Die bestanden kun je na betaling downloaden.

Nieuw is dat luisterboeken steeds vaker verschijnen samen met de eerste editie van het desbetreffende boek. Dat geldt bij voorbeeld voor de bejubelde nieuwe roman Caesarion van Tommy Wieringa. Wie niet meteen overtuigd is van zo’n luisterboek kan in dit geval ook een luisterfragment beluisteren. Caesarion is overigens door de auteur zelf voorgelezen.

Geachte Muizenpoot en 18 andere gedichten is zonder meer een hoogtepunt uit de najaarsaanbieding van Uitgeverij Rubinstein. De auteur, Fritzi ten Harmsen van der Beek, genoot nog voor haar debuut enige faam in letterenland. Nu blijkt dat daarvan opnamen zijn gemaakt in en rond haar huis in Groningen. Maurits Rubinstein, een neef van Renate Rubinstein, oprichter van de gelijknamige uitgeverij, zal een voorwoord uitspreken. Maurits Rubinstein maakte destijds ook de opnames.

Ander hoogtepunt uit de najaarsaanbieding van Uitgeverij Rubinstein is dat A.F.Th. van der Heijden De Ochtendgave voorleest. Het luisterboek verschijnt tegelijk met de boekuitgave die Querido in september van 2009 zal uitgaven. Het gaat om een dubbele primeur: niet alleen leent A.F.Th. zijn stem voor een luisterboek, bovendien is de roman die hij voorleest zijn eerste historische roman.

Nog een paar interessante luisterboeken.

Arthur Japin leest De zwarte met het witte hart.
Arnon Grunberg leest Onder de mensen, een selectie uit het boek Kamermeisjes en Soldaten.

Uitgeverij Rubinstein, nu onder leiding van de voortvarende Dik Broekman, laat bij voorkeur de auteurs zelf hun boeken voorlezen, zoals in het geval van de hierboven genoemde titels. Maar dat is lang niet het geval. Zo leest actrice Isa Hoes De mannentester, de nieuwe roman van Heleen van Royen. Ook in dit geval geldt dat boek en luisterboek tegelijk verschijnen.

Hoogtepunten uit de najaarsaanbieding van uitgeverij Meulenhoff

Over romans moet je pas schrijven nadat je die gelezen hebt. Natuurlijk wel! Maar het is ook interessant om vooraf te weten wat er zoal op de markt komt. Traditiegetrouw publiceren de uitgevers ten lande twee tot drie keer per jaar hun aanbiedingen.

Die aanbiedingsfolders worden gedrukt om de boekhandel en de pers te informeren. De boekhandelaren gebruiken de brochure in overleg met de vertegenwoordiger van de uitgeverij om te bepalen hoeveel exemplaren van elk boek ze willen inkopen. Op basis van die aantallen bepaalt de uitgever overigens hoe groot de oplage wordt.

De hoogste startoplage die in Nederland ooit gedrukt was, was die van het vijfde deel van de Harry Pottersage dat in eerste druk verscheen in een oplage van 1.060.000 exemplaren.

De pers gebruikt de aanbiedingsbrochure dan weer om recensie-exemplaren aan te vragen. Dit op grond het antwoord op de voor de hand liggende vraag: welke titels zijn interessant voor mijn journalistieke productie? De redacties van de grotere kranten hoeven in de regel helemaal geen recensie-exemplaren aan te vragen. Die krijgen de boeken automatisch toegestuurd.

Meulenhoff kondigt in zijn najaarsaanbieding nieuwe romans aan van onder anderen Ingo Schulze (over de val van de muur), David Foster Wallace ('onze beste schrijver,' dixit Jonathan Franzen), Mircea Eliade ('Eliade is vergeleken met Borges, Cortázar, Calvino, maar dat heeft hij helemaal niet nodig, hij is altijd zichzelf geweest,' aldus The New York Times), José Saramago (Nobelprijslaureaat) en natuurlijk nieuw werk van de Zuid-Amerikaanse sensatie Roberto Bolano.

Van Roland Barthes verschijnt in november diens 'Rouwdagboek'. Waarover Le Figaro schreef: 'De theoreticus wordt menselijk'. Barthes heeft zijn hele leven bij zijn moeder gewoond. Als hij tijdelijk in het buitenland werkte, verhuisde mama Barthes mee met de filosoof. Na haar dood zal niets nog hetzelfde zijn. In het geheim houdt Barthes een dagboek bij.

Evenmin gering is de aankondiging door de uitgeverij dat Meulenhoff de komende jaren de negen delen van de monumentale romancyclus 'De Thibaults' van Roger Martin du Gard zal uitgeven. Als 'voorproefje' verschijnt in januari 2010 'Afrikaans Geheim' met een nawoord van Maarten 't Hart. 'Martin du Gard is één van mijn lievelingsschrijvers,' aldus Maarten 't Hart.

Ik haat dit boek van mij.

Op quatorze juillet viel de najaarsaanbieding van Uitgeverij Meulenhoff op het vloermatje. Altijd weer een intrigerend boekwerk, een bundel van 78 pagina’s.

Veel herdrukken. Zo wordt het verzamelde werk aangekondigd van Mario Vargas Llosa, volgens NRC Handelsblad: ‘Weergaloos schrijverschap: de politicus faalt, maar de schrijver wint.’

Tussen 2009 en 2012 zal Meulenhoff alle romans van Vargas Llosa opnieuw uitgeven. Eerste in een lange reeks titels is ‘Het verhaal van Mayta’. Eerder verschenen al ‘Gesprek in de Kathedraal’ en ‘Pantaléon’. Later verschijnt ook nog ‘Het feest van de bok’. Onduidelijk is of Meulenhoff nieuwe vertalingen heeft laten maken.

Zeker is in elk geval dat de vertaling van ‘Techniek van de staatsgreep’ van Curzio Malaparte, né Kurt Erich Suckert, niet nieuw is. Bij uitgeverij Manteau verscheen dit boek in een vertaling van Frans Denissen en Peter Westerlaken al in 1985.

Het voorwoord van de vertalers sneuvelt ten behoeve van deze herdruk. Nieuw is een nawoord van H.J.A. Hofland.

Zo begint Techniek van de staatsgreep:

‘Ik haat dit boek van mij. Ik haat het uit de grond van mijn hart. Het heeft mij roem gebracht, dat schamele iets dat roem heet, maar ook onnoemelijk veel ellende. Door dit boek heb ik kennis gemaakt met de gevangenis en de ballingschap, met het verraad van vrienden, de kwade trouw van tegenstanders, het egoïsme en de slechtheid van de mensen.’

Waarom een herdruk, 22 jaar na de eerste druk? Dit schrijft Meulenhoff erover:

- Profetische beschrijving uit eerste hand van de opkomst van Hitler en Mussolini.
- De huidige internationale situatie maakt Malapartes manifest uiterst actueel.

Michael, Frank & Arnon

Eigenlijk was ik naar De Slegte gegaan om er mij een exemplaar aan te schaffen van de alom geprezen biografie van Michael Jackson van J. Randy Taraborrelli. Voor het te laat was. Ik was niet te laat. De stapel was wellicht al heel erg geslonken, maar ik kon zonder problemen een gaaf exemplaar op de kop tikken.

En als je dan toch daar bent, kun je natuurlijk net zo goed even rondkijken of er niet nog wat interessante titels te vinden zijn. Natuurlijk wel. In de categorie 3 voor een 10-je vond ik eerst nog Catch Me If You Can van Frank Abagnale, maar ook nog Arnon Grunberg leest het Boek der Boeken.

Frank Catch Me If You Can Abagnale

Eind 2007 ontmoette ik Frank Abagnale in London. Toen we elkaar de hand schudden, merkte ik op dat iedereen die weet heeft van wat hem als gevangene in een Franse gevangenis is overkomen, het wel uit zijn hoofd haalt om in Frankrijk een misdaad te begaan. 'Precies,' antwoordde hij. 'Als je dan toch perse het crimineeltje wilt uithangen kun je dat beter in Zweden doen.'

Frank Abagnale is een legendarische figuur. Wie de film "Catch Me If You Can" van Steven Spielberg heeft gezien, weet wat ik bedoel. Die film toont het leven van Frank Abagnale zoals dat was van zijn 16e tot en met zijn 21e verjaardag.

Toen Frank Abagnale zestien was, liep hij van huis weg. Hij was van school opgehaald en naar een rechtbank gebracht waar hij te horen kreeg dat zijn ouders uit de echt gescheiden waren. De rechter vroeg hem om zelf te kiezen bij welke ouder hij wilde wonen. Maar Frank kon of wilde niet kiezen . Hij liep van huis weg.

Eenmaal weggelopen van huis begon hij langzaam maar zeker het leven te leiden van een witteboordencrimineel.

Hij vervalste cheques, deed zich voor als vliegtuigpiloot, als kinderarts, als advocaat, zonder ooit maar één enkel diploma gehaald te hebben. Hij stal in de loop van 5 jaar tijd 2,5 miljoen dollar bij elkaar. Hij naaide zowat alle vliegtuigmaatschappijen van Amerika, inclusief de meerderheid van hun stewardessen en leefde een leven in weelde.

Toen Frank Abagnale 21 was, was hij voortvluchtig in 26 landen, verspreid over 4 continenten. Hij werd uiteindelijk opgepakt in Frankrijk waar hij 6 maanden in de gevangenis doorbracht. Gedurende die 6 maanden heeft hij geen daglicht gezien, moest hij naakt op de vloer van zijn cel zijn tijd doorbrengen terwijl hij in zijn eigen excrementen en urine stap, zat of lag.

Op het einde van die 6 maanden, gedurende welke periode hij zich niet één keer heeft mogen wassen, zijn tanden heeft mogen poetsen of zijn nagels heeft kunnen knippen, werd hij dermate uitgehongerd dat hij met een ernstig tekort aan vitaminen en mineralen uit de gevangenis werd geplukt. Hij had op dat moment een dubbele longontsteking en was dermate ondervoed dat voor zijn leven mocht worden gevreesd.

Dan liever naar Zweden, want het gevangenisregime was daar, in schril contrast met het Franse, wel menselijk. Hij mocht zich relatief vrij in de gevangenis rond bewegen, terwijl hij kon bijstuderen. Na die 6 maanden in de Zweedse gevangenis werd Frank Abagnale aan Amerika uitgeleverd, waar hij in afwachting van zijn proces op weergaloze wijze tot 2 keer toe uit de gevangenis wist te ontsnappen.

Eenmaal veroordeeld in Amerika heeft hij 5 jaar lang zijn gevangenisstraf uitgezeten. Hij is vervroegd vrijgelaten op voorwaarde dat hij zijn kennis als valsemunter, oplichter en vervalser van cheques in dienst zou stellen van de FBI. Tot op de dag van vandaag werkt Frank Abagnale gratis voor de FBI.

Hij is dankzij de boeken die hij heeft geschreven en de uitvindingen die hij heeft gedaan intussen opnieuw multimiljonair. Maar hij verdient zijn brood nu op een eerlijke manier. In hoofdzaak als beveiligingsexpert voor banken en verzekeringsinstellingen in de VS. Het gesprek dat ik met hem had in London ging over zijn werk als beveiligingsexpert. Het interview verscheen begin 2008 in Automatisering Gids. Ik geef het hieronder integraal weer.

Frauderen is alleen maar makkelijker geworden

Frank Abagnale, vooraanstaand fraudebestrijder, koestert eigenzinnige opvattingen over security. Identiteitsdiefstal is het grootste fraudeprobleem van deze tijd.


Frank Abagnale begon als zestienjarige te frauderen. Toen hij werd opgepakt, had hij voor 2,5 miljoen dollar valse cheques uitgeschreven. Abagnale, wiens leven verfilmd werd door Steven Spielberg, heeft vijf jaar gevangen gezeten. Hij werd vervroegd vrijgelaten op voorwaarde dat hij de FBI zou helpen. Hij heeft sindsdien fortuin gemaakt met boeken, het ontwerpen van cheques en met uitvindingen, onder meer een pen die onuitwisbare inkt produceert. Voor een lezing van een uur vraagt Abagnale, de stroper die boswachter werd, 30.000 dollar. Hij geldt in eigen land als dé expert op het vlak van ‘Identity Theft’. Het recupereren van gestolen goederen en het bestraffen van fraudeurs gebeurt zo zelden dat we alles moet inzetten op preventie. We ontmoetten Abagnale eind vorig jaar in Londen waar hij een Keynote uitsprak op de RSA Security Conference.

Wat is er veranderd op het vlak van security sinds u veertig jaar geleden de gevangenis mocht verlaten?

Abagnale: ‘Toen ik actief was met het namaken van cheques had je een Heidelberg nodig. Die drukpers kostte 1 miljoen dollar, paste niet in deze kamer en je moest met z’n drieën zijn om hem aan de praat te krijgen. In de film laat Spielberg goed zien hoe ik te werk ging. Als ik vandaag British Airways te grazen wil nemen, ga ik naar hun website en kopieer hun logo. In vijftien minuten tijd heb ik een bruikbare cheque in vierkleurendruk. Waarschijnlijk ziet die er beter uit dan wat zij zelf drukken. Veertig jaar geleden wist ik niet wie de cheques tekende. Nu haal ik hun jaarverslag erbij. Daar staan de handtekeningen in van de CEO, de CFO, etc. Die kan ik scannen. Ik weet zeker dat die cheque passeert. De technologische vooruitgang heeft vervalsingen alleen maar makkelijker gemaakt. De oplichter zelf krijg je niet meer te zien. Die opereert vanuit zijn woonkamer op duizenden kilometers afstand. Die hoeft niet eens last te hebben van een schuldgevoel. Hij ziet zijn slachtoffers niet, heeft er geen persoonlijke relatie mee. Dat was veertig jaar geleden allemaal onmogelijk.’

Wat is het grootste securityprobleem van deze tijd?

Abagnale: ‘Diefstal van identiteiten. Het is even makkelijk als profijtig om dat te doen. Banken en verzekeringsmaatschappijen, die over financiële informatie beschikken, moeten zichzelf de vraag stellen wat ze doen om die informatie te beschermen. Ze moeten ‘Identity Management Software’ gebruiken. Ze moeten weten welke informatie op welke laptops staat en hoe die beveiligd zijn. Ze moeten weten welke laptops het kantoor verlaten. Ik ken een verzekeringsmakelaar met ruim 6.000 klanten. Zijn secretaresse heeft vrij toegang tot die gegevens. Dat zijn secretaresse zijn archief, dat heel veel geld waard is op de markt, zou kunnen verkopen, komt bij hem niet op. De werkelijkheid leert echter dat dit schering en inslag is. Informatie steel je zonder fysieke sporen achter te laten. Ethiek wordt niet meer aangeleerd thuis, op school of aan de universiteit. Mensen zien er geen graten in om informatie te verkopen, als ze maar niet betrapt kunnen worden.’

Welke maatregelen neemt u zelf?

Abagnale: ‘Ik bankier niet online. Ik heb geen debetkaart. Ik schrijf geen cheques, terwijl ik toch een fortuin verdiend heb met het beveiligen ervan. Ik leef van mijn credit card. Mijn eigen geld staat veilig op de bank. Op het einde van de maand betaal ik de rekening. In de tussentijd heb ik geleefd van het geld van de bank. Als ik 200 dollar uit de muur haal, is dat geld van de credit cardmaatschappij. Het is niet mijn geld. Het is zelfs niet eens mijn kaart. Ik ben absoluut niet aansprakelijk. Ook niet als iemand geld steelt met mijn kaart. Is het veilig om spullen te kopen op het internet? Absoluut, omdat ik een credit card gebruik en dus niet mijn eigen geld.’

Wat te denken van het gebruik van biometrische gegevens?

Abagnale: ‘Kun je de bank vertrouwen die over je vingerafdruk of het retina van je oog beschikt? Als die je DNA verliezen, dan ben je dat voorgoed kwijt. Aan mensen worden te veel gegevens ontfutseld. Toen ik opgroeide, waren er maar drie instanties die mijn sofi-nummer kenden. De bank, mijn werkgever en de overheid. Nu staat dat sofi-nummer op je rijbewijs. Iemand die je rijbewijs in handen krijgt, kan nu je identiteit stelen. Als informatie wordt opgeslagen is het altijd mogelijk dat iemand die achterhaalt. Als Groot-Brittannië overgaat tot het uitreiken van identiteitsbewijzen dan wordt identiteitsdiefstal alleen maar makkelijker. Mensen in dienst van de overheid beschikken dan over die informatie. Er zal altijd iemand bereid zijn om die informatie te verkopen. Niets is veilig. Alles kan nagemaakt worden, ook hologrammen. Het uitreiken van identiteitskaarten geeft terroristen slechts een nieuwe manier om Groot-Brittannië binnen te komen.’